Άννα Αγγελοπούλου: Τα Χριστούγεννα στη ζωγραφική: πίνακες του Χανς Μέμλινγκ

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012

Τα Χριστούγεννα στη ζωγραφική: πίνακες του Χανς Μέμλινγκ

Η Γέννηση του Χριστού στη ζωγραφική: πίνακες του Φλαμανδού ζωγράφου Χανς Μέμλινγκ

...Δέκα περίπου ημέρες έμειναν για τα Χριστούγεννα. Νομίζω πως πλέον πρέπει να αρχίσω να σας αφιερώνω πίνακες με χριστουγεννιάτικα θέματα. Ιδού, λοιπόν, οι πρώτοι πίνακες με θέμα τα Χριστούγεννα, που σας παρουσιάζω φέτος. Επέλεξα τον Χανς Μέμλινγκ (1430/1440-1494), αγαπημένο ζωγράφο. Τρία έργα του με θέμα τη Γέννηση του Χριστού.

Ο Χανς Μέμλινγκ (Hans Memling) είναι ένας από τους κύριους εκπροσώπους της Φλαμανδικής ζωγραφικής των μέσων του 15ου αιώνα. Αν και είχε γερμανική καταγωγή (γεννήθηκε στο Seligenstadt που βρίσκεται κάπου στην περιοχή της Φραγκφούρτης του Μάιν), έζησε και δημιούργησε τα έργα του στις Κάτω Χώρες. Δε γνωρίζουμε πολλά για τις σπουδές του. Ίσως μαθήτευσε στα εργαστήρια της Κολωνίας. Πάντως, γύρω στα 1465 βρίσκεται ήδη στις Βρυξέλλες και από το 1466 έχει εγκατασταθεί και εργάζεται στη Μπρυζ, μία από τις πιο σημαντικές πόλεις των Κάτων Χωρών την εποχή της Αναγέννησης.

Ο Μέμλινγκ θεωρείται ένας από τους πιο γνωστούς ζωγράφους που συνδέθηκε με τη Μπρυζ (στην πόλη υπάρχει Μουσείο με έργα του) και είναι πολύ πιθανό να υπήρξε μαθητής ενός επίσης σημαντικού Φλαμανδού ζωγράφου, του Rogier van der Weyden, τον οποίο οι ιστορικοί της τέχνης θεωρούν ότι o Μέμλινγκ ξεπέρασε.

Οι τρεις παρακάτω πίνακες του Μέμλινγκ είναι από τους πιο αγαπημένους μου. Η σκηνή διαδραματίζεται στο στάβλο υπό το γλυκύτατο βλέμμα αθώων ζώων. Η νεαρή Μαρία κοιτάει με τρυφερότητα αλλά και ευλάβεια το γυμνό νεογέννητό της βρέφος, ενώ ο γηραιός Ιωσήφ, σοβαρός και σκεπτικός, κρατάει ένα αναμμένο κερί. Στους δύο πίνακες τρία χαριτωμένα αγγελάκια παρίστανται και άδουν, δοξολογώντας τη Γέννηση του Χριστού.

Χανς Μέμλινγκ, Η Γέννηση του Χριστού. 1465. Birmingham Museums and Art Gallery.

Χαρακτηριστικές σκηνές από τη Φλαμανδική ύπαιθρο εγκιβωτίζονται στην κεντρική σκηνή των έργων. Ο Μέμλινγκ με αριστοτεχνικό τρόπο απεικονίζει με λεπτομέρεια φλαμανδικά τοπία στα παράθυρα του στάβλου.