Άννα Αγγελοπούλου: Τα Χριστούγεννα στη ζωγραφική. Η Γέννηση του Πωλ Γκωγκέν

Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...

Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;

Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...

Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.

Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!

Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2015

Τα Χριστούγεννα στη ζωγραφική. Η Γέννηση του Πωλ Γκωγκέν

Η Γέννηση του Πωλ Γκωγκέν

Eίναι από τις πιο ενδιαφέρουσες και ιδιαίτερες απεικονίσεις της Γέννησης του Χριστού, που ίσως προκαλεί έκπληξη στους θεατές. Κάποιοι μπορεί να βρουν τους δύο παρακάτω πίνακες του Γάλλου ζωγράφου Πωλ Γκωγκέν (1848-1903) παράδοξους ή και αλλόκοτους, γιατί διαφέρουν κατά πολύ από τις παραδοσιακές απεικονίσεις της Γέννησης του Χριστού.
Ο Γκωγκέν ζωγράφισε αυτές τις δύο παραλλαγές της Γέννησης το 1896 στην Ταϊτή της Πολυνησίας όπου βρισκόταν από το 1891. Στη συνέχεια, ο μεγάλος Γάλλος μεταϊμπρεσιονιστής καλλιτέχνης, ο οποίος θεωρείται εισηγητής του μοντερνισμού στη ζωγραφική, θα εγκατασταθεί στο νησί Μαρκησίες και εκεί θα τελειώσει την επίγεια ζωή του το 1903.
Στον πρώτο πίνακα βλέπουμε μία γυναίκα με χαρακτηριστικά Πολυνήσιας ξαπλωμένη σ' ένα κρεβάτι με κίτρινο σεντόνι. Είναι ημίγυμνη και το σώμα της τυλίγει ένα μπλε ύφασμα με κίτρινα αστέρια. Δείχνει κουρασμένη και καταπονημένη. Δίπλα της κάθεται ένας Πολυνήσιος που κρατά ένα μωρό. Το δωμάτιο πρέπει να είναι στάβλος, γιατί στο βάθος διακρίνουμε ζώα. Ο προσεκτικός παρατηρητής θα δει κίτρινο φωτοστέφανο γύρω από το κεφάλι της γυναίκας και του μωρού. Πρόκειται για μια "Ταϊτινή" εκδοχή της Γέννησης.

Π. Γκωγκέν, To Παιδί του Θεού (Τe tamari no atua)-Η Γέννηση. 1896. Νέα Πινακοθήκη. Μόναχο.

Στην άκρη αριστερά του πίνακα ο Γκωγκέν έχει γράψει τη φράση Τe tamari no atua που στη διάλεκτο της Ταϊτής σημαίνει "Το Παιδί του Θεού". Η μορφή δίπλα στον Ιωσήφ πρέπει να είναι άγγελος, γιατί διακρίνονται τα φτερά του.

Π. Γκωγκέν, To βρέφος (Be Be)-Η Γέννηση. 1896. Μουσείο Ερμιτάζ. Αγ. Πετρούπολη.

Στη δεύτερη εικόνα η "Πολυνήσια Παναγία" είναι καθισμένη και κρατά στην αγκαλιά της τον νεογέννητο Χριστό. Δίπλα της στέκεται ένας "Πολυνήσιος άγγελος". Λένε ότι η γυναίκα που απεικονίζεται ως Παναγία στους δύο πίνακες ήταν η τότε ερωμένη του Γκωγκέν, μία νεαρή Ταϊτινή...

http://www.spectator.co.uk/2015/12/why-would-a-dissolute-rebel-like-paul-gauguin-paint-a-nativity/
http://www.wikiart.org/en/paul-gauguin/nativity-1896
http://www.wikiart.org/en/paul-gauguin/baby-nativity-of-tahitian-christ-1896
http://www.pinakothek.de/en/paul-gauguin
https://www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/01.+Paintings/28181/?lng=