Ο έρωτας στη ζωγραφική και την ποίηση.Τα κλεμμένα φιλιά του Φραγκονάρ και το φιλί του Paul Verlaine

Το φιλί στη ζωγραφική και την ποίηση

   Τρεις πίνακες του Γάλλου ζωγράφου Jean Honoré Fragonard (1732–1806), εκπροσώπου της τέχνης του ροκοκό, που απεικονίζουν χαριτωμένα ερωτικά στιγμιότυπα με "κλεμμένα φιλιά". Ένας νεαρός άνδρας αιφνιδιάζει μία κοπέλα και προσπαθεί να της "κλέψει" ένα φιλί. Συνοδεύω τους πίνακες με το ποίημα "Το φιλί" του Γάλου ποιητή Paul Verlaine (1844-1896).

  Στον παρακάτω πίνακα η σκηνή απεικονίζει τον άνδρα, που στέκεται στη μισάνοιχτη πόρτα μάλλον της βεράντας να αρπάζει την κοπέλα και να φιλά το μάγουλό της. Η κοπέλα κρατά με το ένα χέρι μία εσάρπα. Από την άλλη, επίσης, μισάνοιχτη πόρτα (στα δεξιά), διακρίνουμε το εσωτερικό ενός δωματίου όπου γυναίκες παίζουν χαρτιά. Η κοπέλα πρέπει να έχει φύγει από την παρέα των γυναικών με την πρόφαση να πάρει το σάλι της από το διπλανό δωμάτιο, στο οποίο συναντά τον νεαρό άνδρα.

Jean Honor Fragonard, To κλεμμένο φιλί. Δεκαετία 1780. Μουσείο Ερμιτάζ. Αγ. Πετρούπολη.

Paul Verlaine, Το φιλί

Φιλί, ρόδο εκατόφυλλο μες των χαδιών τον κήπο

τραγούδι επάνω στων δοντιών την πάλλευκη γραμμή,

τραγούδι που ο Έρωτας θροεί και ψιθυρίζει

με της καρδιάς τους κραδασμούς, μ' ενός Αρχάγγελου

φιλί

Τρυφερό, ηχηρό φιλί, θείος ο στεναγμός σου

ω ηδονή ασύγκριτη, ω μέθη θεϊκή

χαίρε! Ο άνθρωπος μεθά από το θείο κύπελλό σου

και η μέθη αυτή δεν σβήνει. Ποτέ δεν θα χαθεί.

Είναι παρόμοιο με το κρασί του ποταμού, του Ρήνου.

Εσύ λικνίζεις και παρηγορείς. Είσαι μια θεία μουσική.

Η θλίψη, η οδύνη στα τρυφερά τα χείλη σβήνει.

Ο Goete θά πρεπε με τα άσματά σου να σε υμνεί.

Εγώ, ένας ποιητής απλός, δεν σου χαρίζω παρά μόνο

των στίχων μου των άτεχνων την ανθοδέσμη αυτή,

και ως αμοιβή προσμένω τούτο: Στα χείλη της Καλής μου

ας κατέβεις, ω φιλί! Να ευφρανθεί η ζωή μου η πικρή.

   "Κλεμμένο φιλί" απεικονίζουν και οι δύο παρακάτω πίνακες. Ένας νεαρός άνδρας αρπάζει και φιλά μία κοπέλα. Στη σκηνή παρευρίσκεται ακόμα μία κοπέλα που πρέπει να είναι φίλη της πρώτης. Της κρατά το χέρι.

Jean Honoré Fragonard, To κλεμμένο φιλί. Δεκαετία 1760. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης. Ν. Υόρκη. 

Jean Honoré Fragonard, To κλεμμένο φιλί. Δεκαετία 1760. Μουσείο Ερμιτάζ. Αγ. Πετρούπολη.

http://www.metmuseum.org/collection/the-collection-online/search/436325?rpp=30&pg=1&ft=fragonard%2c+jean+honor%C3%A9&pos=21

http://www.arthermitage.org/Jean-Honore-Fragonard/Stolen-Kiss.html

http://www.arthermitage.org/Jean-Honore-Fragonard/Captured-Kiss.html

Για το ποίημα, βλ. Τα καλύτερα ερωτικά των Γάλλων κλασικών ποιητών, επιλογή-ελεύθερη απόδοση: ΒΑΣ. Ι. ΛΑΖΑΝΑΣ, εκδ. Ενάλιος, Αθήνα 2013 (2η έκδοση), σ. 137