Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2016

Ένα ζευγάρι στον χειμωνιάτικο κήπο. Ένας πίνακας του Édouard Manet

Στον κήπο

   Ντυμένοι κομψά και οι δύο έχουν βγει στο χειμωνιάτικο κήπο που είναι ένα θερμοκήπιο με φυτά και λουλούδια. Άραγε τι να σκέφτονται; Τους αποσχολεί κάτι; Ο ζωγράφος εστιάζει στη γυναίκα. Το πιο φωτεινό ντύσιμό της έρχεται σε αντίθεση με το μαύρο σακάκι του άνδρα.
  Εκείνη καθισμένη στο παγκάκι, κοιτάζει κάπου πέρα μακριά, μοιάζει να ονειροπολεί, Κρατά με το ένα χέρι την ομπρέλα της, ενώ έχει ακουμπήσει το άλλο στη ράχη του πάγκου. Εκείνος σοβαρός, στέκεται όρθιος και γέρνει, ακουμπά από πίσω στη ράχη του πάγκου. Φαίνονται να είναι τόσο κοντά και τόσο μακριά οι δυό τους. Ξένοι και οικείοι ταυτόχρονα.  Τα χέρια τους τόσο κοντά, αλλά δεν αγγίζονται. Διακρίνουμε τη βέρα τους, σημάδι της σχέσης τους. Υπήρξαν άραγε ερωτευμένοι; Αγαπιούνται;
  Ένας ιδιαίτερος πίνακας του Γάλλου ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Édouard Manet, που αποτυπώνει τη μοναξιά και τη σιωπή ενός ζευγαριού.

Édouard Manet, Στον χειμωνιάτικο κήπο ή στο θερμοκήπιο. 1878-79. Παλαιά Εθνική Πινακοθήκη. Βερολίνο. Το μελαγχολικό ζευγάρι είναι οι Guillemets, φίλοι του ζωγράφου.
   

6 σχόλια:

  1. Μα τι εκφραστικός πίνακας. Και η περιγραφή του -με τις αναρωτήσεις της- δεν πάει πίσω.


    "Σου χρωστάω πάντα έναν παράδεισο"

    Σου 'φτιαξα έναν κήπο
    να στολίζεις τις μέρες σου.
    Nα 'ρχονται τα πουλιά να χτίζουν τις φωλιές τους.
    Nα σε καλημερίζουν με δοξαστικά κελαηδίσματα.

    Όμως εσύ δεν αρκείσαι στα ρόδα του.
    Δεν σε καλύπτουν οι φυλλωσιές του.
    Eσύ έχεις πάντα στο νου τον Παράδεισο.

    Eγώ σου πρόσφερα τη φωνή μου, για ν' ακούς τα τραγούδια μου
    Kι εσύ ψάχνεις να ανακαλύψεις
    τους μυστικούς ρυθμούς που ορίζουν τη σκέψη μου.
    Nα διαβάσεις τους άγραφους στίχους
    που είναι κρυμμένοι στη σιωπή μου.

    Mα εγώ σου την έχω εκχωρήσει τη σκέψη μου.
    Σε σένα ανήκει η σιωπή μου.
    Δικά σου είναι και τα γραμμένα και τ' άγραφα
    και τα φανερά και τα κρυφά μου ποιήματα.
    Tι μένει λοιπόν άλλο να σου χαρίσω;

    Kι έτσι ξεκινάω πάλι απ' το τίποτα.
    Σου φτιάχνω έναν καινούριο κήπο
    να δοξάζει τις μέρες σου.
    Mα εσύ επιμένεις να ζητάς τον Παράδεισο.

    Δεν ξέρεις
    πως τον Παράδεισο έχω πάντα στο νου μου.
    Πως του Παραδείσου κλέβω τ' άνθη, ξεσηκώνω τα δέντρα
    πως αντιγράφω με τους στίχους μου τα πουλιά
    όταν σου φτιάχνω τον κήπο σου.

    ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΩΣΤΑΒΑΡΑΣ, "Κατάθεση", 1965

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Υπέροχο το ποίημα του Κωσταβάρα. Ευαίσθητη και τρυφερή φωνή. Το έκανα στους μαθητές μου, όταν δίδασκα.

      Διαγραφή
    2. Βλ. και παλιότερες αναρτήσεις στην ετικέτα Θ. Κωσταβάρας. Χαίρομαι πολύ που μου θύμισες αυτό το ποίημα και δημιουργό του. Δυστυχώς, δεν τον γνωρίζει το ευρύ κοινό.

      Διαγραφή
  2. Παράλειψή μου που δεν κοίταξα τις ετικέτες.
    Και ο Τόλης Νικηφόρου είναι ό,τι πρέπει για την περίσταση:

    ο μυστικός κήπος

    κλείνουν τις πόρτες, τα παράθυρα
    βουλώνουν με κουρέλια κάθε χαραμάδα
    κι ενώ τα σκεύη στην κουζίνα ηχούν
    και το διπλό κρεβάτι τρίζει
    ο κήπος μπαίνει στο δωμάτιο

    ο κήπος μπαίνει στο δωμάτιο μυστικά
    μεταμορφώνεται σε πουπουλένιο στρώμα
    τα φύλλα και τα πράσινα κλαριά
    γίνονται επιδερμίδα, χείλη
    γίνονται κεντημένα μαξιλάρια

    με τα λουλούδια και τα σιντριβάνια του
    με χώμα μυρωμένο, αφράτο
    ανθίζει ο κήπος στο δωμάτιο
    τα γκρίζα πρόσωπα μιας άλλης εποχής
    θυμούνται και παράξενα φωτίζονται
    στου τοίχου τις παλιές φωτογραφίες

    ο κήπος κατακτά και παραδίδεται
    εξερευνά κι ανακαλύπτει
    με χίλιες δυο κραυγές, επιφωνήματα
    με αναστεναγμούς και βογκητά
    ως το μακρόσυρτο αχ και τη σιγή του τέλους

    όλα τριγύρω είναι καθημερινά
    κι όμως ο κήπος μπαίνει στο δωμάτιο
    ο προαιώνιος κήπος
    από το τίποτα σαν θαύμα ξαφνικά

    (Τόλης Νικηφόρου, Από τη συλλογή Μυστικά και θαύματα ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας, 2007)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολύ όμορφο, Rosa! Δεν το ήξερα. Όσο για τον Κωσταβάρα, δεν το θεώρησα παράλειψη. Αντίθετα, χάρηκα πολύ που μου το θύμισες.

      Διαγραφή
  3. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή