Άννας Αγγελοπούλου Ιστολόγιο Χάριν Λόγου και Τέχνης, Χάριν Φίλων

"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.
Το βρήκα γραμμένο σ᾽ένα ξεχασμένο λεύκωμα της μητέρας μου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 τέτοια αποφθέγματα σημείωναν οι μικρές μαθήτριες...
Γιατί θέλω ένα ιστολόγιο; Γιατί η ανάγκη μιας τέτοιου είδους επικοινωνίας;
Θα πω μόνο ότι στην αρχή σκέφτηκα να είναι ένα ιστολόγιο που να απευθύνεται στους συναδέλφους μου, δηλαδή μόνο σε φιλολόγους... "Χάριν φίλων" του λόγου, δηλαδή. Στη συνέχεια σκέφτηκα να είναι και "χάριν φίλων" της τέχνης. Τελικά, όμως, αποφάσισα να απευθύνεται και σε πολλούς άλλους: στους πρώην και επόμενους μαθητές μου, σε όσους αγαπούν να ονειρεύονται, σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όραμα της παιδείας, σε όσους επέλεξαν να είναι εκπαιδευτικοί από αγάπη, σε όσους αγαπούν να ταξιδεύουν, και κυρίως σε όσους αγαπούν την ανάγνωση ή μάλλον τις αναγνώσεις...σε όσους παντού και πάντα θα διαβάζουν...θα διαβάζουν κείμενα στα βιβλία, κείμενα στις εικόνες, κείμενα στα πρόσωπα των ανθρώπων... Άλλωστε, η ανάγνωση είναι ταξίδι, όχι ένα αλλά πολλά ταξίδια...
Τελικά, το ιστολόγιο αυτό απευθύνεται στα αγαπημένα πρόσωπα της ζωής μας... Απευθύνεται ακόμα σε φίλους, γνωστούς και άγνωστους, σε πρόσωπα που συνάντησα, συναντώ καθημερινά, θα συναντήσω στο μέλλον ή που δε θα συναντήσω ποτέ.
Καλά ταξίδια, λοιπόν, με βιβλία, εικόνες, μουσικές και κυρίως με όνειρα!


Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2016

Τέχνη. Ένα ποίημα για την ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη και η Μελαγχολία του Edvard Munch

Tέχνη. Ένα ποίημα για την ποίηση και τη ζωή και η "Μελαγχολία" του Edvard Munch


 Πόσο υπέροχα συγκινητικός παραμένει ο ποιητικός λόγος του Τάσου Λειβαδίτη, σκέφτομαι…και τι τυχεροί είναι οι μαθητές που μαθαίνουν από τους καθηγητές τους τον ποιητικό λόγο του Τάσου Λειβαδίτη, τι τυχεροί που είναι οι μαθητές που έχουν καθηγητές που αγαπούν γενικά την ποίηση…

  Για αυτούς, λοιπόν, που συγκινούνται, όταν διαβάζουν ποίηση στους μαθητές τους…Για αυτούς που διαβάζουν ποίηση με τρεμάμενη φωνή….

TΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ, TEXNH

Έζησα τα πάθη σα μια φωτιά, τάδα ύστερα να μαραίνονται
    και να σβήνουν,
και μ' όλο που ξέφευγα απόνα κίνδυνο, έκλαψα
γι' αυτό το τέλος που υπάρχει σε όλα. Δόθηκα στα πιο μεγάλα
    ιδανικά, μετά τ' απαρνήθηκα,
και τους ξαναδόθηκα ακόμα πιο ασυγκράτητα. Ένοιωσα
    ντροπή μπροστά στους καλοντυμένους,
και θανάσιμη ενοχή για όλους τους ταπεινωμένους και τους
    φτωχούς,
είδα τη νεότητα να φεύγει, να σαπίζουν τα δόντια,
θέλησα να σκοτωθώ, από δειλία ή ματαιοδοξία,
συχώρεσα εκείνους που με σύντριψαν, έγλυψα εκεί που
    έφτυσα,
έζησα την απάνθρωπη στιγμή, όταν ανακαλύπτεις, πλέον
    αργά, ότι είσαι ένας άλλος
από κείνον που ονειρευόσουνα, ντρόπιασα τ' όνομά μου
για να μη μείνει ούτε κηλίδα εγωισμού απάνω μου ―
κι ήταν ο πιο φριχτός εγωισμός. Tις νύχτες έκλαψα,
συνθηκολόγησα τις μέρες, αδιάκοπη πάλη μ' αυτόν τον 
    δαίμονα μέσα μου
που τα ήθελε όλα, τούδωσα τις πιο γενναίες μου πράξεις, 
    τα πιο καθάρια μου όνειρα
και πείναγε, τούδωσα αμαρτίες βαρειές, τον πότισα αλκοόλ,
    χρέη, εξευτελισμούς,
και πείναγε. Bούλιαξα σε μικροζητήματα
φιλονίκησα για μιας σπιθαμής θέση, κατηγόρησα,
έκανα το χρέος μου από υπολογισμό, και την άλλη στιγμή,
    χωρίς κανείς να μου το ζητήσει
έκοψα μικρά-μικρά κομάτια τον εαυτό μου και τον μοίρασα 
    στα σκυλιά.

Tώρα, κάθομαι μες στη νύχτα και σκέφτομαι, πως ίσως πια
    μπορώ να γράψω
ένα στίχο, αληθινό.

(από την Ποίηση. Tόμος Πρώτος 1950-1966, Kέδρος 1985)


…και η "Μελαγχολία"…ένα αγαπημένο θέμα του Νορβηγού ζωγράφου Edvard Munch, που το συναντάμε σε πίνακες ζωγραφικές και σε ξυλογραφίες-χαρακτικά. Aπεικονίζει σε διάφορες παραλλαγές ένα άνδρα να κάθεται σκεπτικός στην ακροθαλασσιά…

Edvard Munch, Απόγευμα. Μελαγχολία. 1891. Μουσείο Munch. Όσλο.

Edvard Munch, Μελαγχολία. 1892. Εθνική Πινακοθήκη της Τέχνης. Όσλο.

Edvard Munch,  Μελαγχολία. 1893. Μουσείο Munch. Όσλο.

Edvard Munch,  Μελαγχολία. 1894-96. Μουσείο Τέχνης του Bergen.

Edvard Munch, Απόγευμα. Μελαγχολία Ι. 1896. Ξυλογραφία. Μουσείο Munch. Όσλο.


4 σχόλια:

  1. 1. Μελαγχολία

    Τ’ αχνά, τα οκνά τα δειλινά, που καθώς πέφτουνε, και να,
    προβάλλουν μαύρα τα βουνά, κι αρχίζει να βραδιάζει,
    καθένα τους, μες στην ψυχή, σαν ένας θάνατος ηχεί,
    και σε δακρύων θερμή βροχή, τη θλίψη μας αδειάζει…

    Κι έτσι όπως γέρνει να χαθεί, σ’ ένα παράπονο βαθύ,
    πριν κατεβεί να κοιμηθεί, θανάσιμα δοσμένο,
    μού φέρνει, πάντα, στο μυαλό, κάτι απαλό, κάτι καλό,
    που το ’ζησα, τ’ αναπολώ –και πάλι το προσμένω!

    ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ



    2. “Τη μελαγχολική μου τέχνη ασκώντας”

    Την μελαγχολική μου τέχνη ασκώντας,
    στην σιωπή της νύχτας,
    όταν μονάχο του φρενιάζει το φεγγάρι,
    κι οι εραστές ξαπλώνουν
    αγκαλιά με τη θλίψη τους,
    παιδεύομαι το φώς να τραγουδήσω,
    όχι από φιλοδοξία ή για τον επιούσιο,
    ούτε για επίδειξη στο παζάρι των ταλέντων
    σε φιλντισένια παλκοσένικα,
    μα για την αμοιβή την ελάχιστη
    απ’ τα μύχια της καρδιάς τους.
    Κι έξω απ’ το φεγγάρι που φρενιάζει
    δεν γράφω τούτες τις σελίδες που αφρίζουν
    μήτε για τον άνδρα τον περήφανο
    μήτε για τους νεκρούς που από ψηλά επιβλέπουν
    με τ’ αηδόνια και τις ψαλμωδίες τους
    μα για τους εραστές,
    που αγκαλιάζουνε αιώνων θλίψεις,
    που μ’ έχουνε γραμμένο,
    κι ούτε τους νοιάζει η μαστοριά κι η τέχνη μου.

    Ντίλαν Τόμας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συνεχίζεις με Λαπαθιώτη, βλέπω. Πολύ ωραίο, όπως και το ποίημα του Τόμας Ντίλαν. Μήπως γνωρίζεις ποιος το έχει μεταφράσει;

      Διαγραφή
  2. Γενικά βρίσκω το Λαπαθιώτη πολύ μελαγχολικό και πιο συγκεκριμένα σ' αυτό του το ποίημα.

    Δυστυχώς, δεν βρήκα το μεταφραστή του Dylan Thomas, αν και έψαξα επίμονα πριν τον παραθέσω. Τρελαίνομαι όταν δεν αναγράφεται ποιος έχει κάνει τη μετάφραση. Μα μου φάνηκε τόσο ωραίο το μελαγχολικό ποίημα, που δεν άντεξα να το βάλω, έστω και χωρίς...

    http://filboid-studge.blogspot.gr/2006/07/blog-post_08.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή